Willem Sijbrand Logeman
| Geslacht: | Man | |
| Vader: | Willem Martinus Logeman | |
| Moeder: | Antje Mijnders | |
| Geboren: | 15 Apr 1850 | Haarlem |
| Overleden: | 6 Feb 1933 | Kaapstad |
| Beroep: | onderwijzer | |
| Aantekeningen: | Wie de naam W.S. Logeman googelt, krijgt tot zijn verrassing als resultaat de nog in 1973 opnieuw uitgegeven Introduction to the study of the history of language, een vertaling van Hermann Pauls Prinzipien der Sprachgeschichte. Deze vertaling werd in 1891 voor het eerst gepubliceerd door Herbert Augustus Strong, Willem Sijbrand Logeman en Benjamin Ide Wheeler. Strong en Wheeler waren classici. De Engelsman Herbert Augustus Strong (1841-1918) was vanaf 1884 tot zijn emeritaat in 1909 hoogleraar Latijn aan de universiteit van Liverpool en de Amerikaan Benjamin Ide Wheeler (1854-1927) was hoogleraar Grieks en vergelijkende taalwetenschap aan de universiteit van Cornell. Maar wie was in dit gezelschap van deze hooggeleerden Willem Sijbrand Logeman? Willem Sijbrand Logeman werd op 15 april 1850 in Haarlem geboren als zoon van Willem Martinus Logeman en Antje Mijnders.2 Hij ging naar de HBS in Haarlem en naar het Amsterdamse Athenaeum. Ook studeerde hij aan het Doopsgezind Seminarie in die stad, waarschijnlijk met de bedoeling om dominee te worden. Dat liep anders, want hij ging om gezondheidsredenen enige tijd naar Portugal, waar hij als wijnhandelaar werkte en de gelegenheid te baat nam om in Portugal en Spanje rond te reizen. Na zijn terugkeer in Nederland legde hij het kandidaatsexamen letteren af aan de universiteit van Utrecht. Vervolgens ging hij naar Engeland, waar hij een eigen school oprichtte, bij Liverpool (Newton school, Rock Ferry).3 Daar moet hij in contact zijn gekomen met Strong en betrokken zijn geraakt bij de vertaling van Pauls Prinzipien. De auteursvolgorde van deze publicatie maakt het mijns inziens aannemelijk dat Logeman meewerkte aan een initiatief van Strong waar Wheeler op afstand bij betrokken was. Een jaar na deze uitgave, in 1892, ging Logeman naar Zuid-Afrika. Hij was niet de enige Nederlander die daar een carrière in het onderwijs begon; zijn tijd- en stadsgenoot de Haarlemmer onderwijzer Hubertus Elffers deed hetzelfde (Van der Wal 2008:224-225). Logeman werd eerst als professor/hoogleraar in een reeks vakken, Nederlands, Frans, Duits en geschiedenis, aan het Victoria College in Stellenbosch aangesteld. Twee jaar later werd hij professor of modern languages aan het South African College in Kaapstad. Toen in 1908 P.J. du Toit daar hoogleraar Nederlands werd, behield Logeman zijn hoogleraarschap Frans en Duits. Intussen publiceerde hij artikelen over Nederlandse grammatica in Educational News. Ook verschenen Allerlei: een leesboek voor school en huis (1895) en How to speak Dutch (1896), het leerboek dat hier onder de loep wordt genomen. In het vervolg zullen we steeds verwijzen naar paginas in de vierde druk uit 1904. Marijke van der Wal - Nederlands spreken als uitgangspunt: Willem Sijbrand Logeman (1850-1933) in het meertalige Zuid-Afrika In: Woorden wisselen. Voor Ariane van Santen bij haar afscheid van de Leidse universiteit (2009) |
|
Gezin 1
| Huwelijkspartner: | Henriette Maria Weijenbergh | geb. 6 MRT 1858 overl. 21 Dec 1956 |
| Huwelijk: | 17 Juli 1879 | Haarlem |