Jan Cremer

Geslacht: Man
Vader: Jan Cremer
Moeder: Jacomina Johanna Oechler
Geboren: 30 Nov 1877 Enschede
Overleden: 12 Nov 1942 Enschede
Religie: Ned. Hervormd
Beroep: elektricien
Aantekeningen: In 1908 adverteerde hij met een pension voor vegetariers te Driebergen. Op jonge leeftijd maakt Jan Cremer senior in Enschede de opkomst van de arbeidersbeweging mee. Hij schrijft vlammende stukken tegen sociaal onrecht, onder meer voor het tijdschrift 'Morgenrood' van Domela Nieuwenhuis. Maar met evenveel bevlogenheid en kennis schrijft hij over zijn grote passie, de natuur. Als elektromonteur heeft Cremer zijn eigen zaak. Met enige regelmaat hangt hij een bord met het opschrift 'Wegens wereldreis gesloten' op de deur. Hij maakt lange reizen te voet en op de fiets naar Afrika, Arabië, Italië en Spanje. In de krant doet hij verslag van zijn avonturen. In Enschede beweegt Cremer zich met opvallend gemak in kringen van zowel arbeiders als textielbaronnen. Hij baart opzien als hij verschijnt met mondaine dames die hij tijdens zijn reizen heeft ontmoet. Ook déze Cremer heeft talloze affaires. Zijn levensverhaal leest dan ook als een jongensboek en doet de lezer af en toe denken aan de avonturen van zijn zoon, die later als schilder en schrijver de wereld zou veroveren.
Ben Siemerink - Wegens wereldreis gesloten. Het levensverhaal van Jan Cremer senior. 2014
Jan Cremer Sr was een reislustige smid-electriciën die geregeld aan zijn Enschedese werkplaats het bord 'Gesloten wegens wereldreis' hing en per fiets naar verre landen trok. Reisreportages in Tubantia hielpen in het levensonderhoud.
In 1937 belandde de 'Grote zilverblonde man met het getaande gelaat van de ontdekkingsreiziger, gelooid door vele verre reizen in de zon' in Budapest. Hij was 60 jaar. 'Vele vrouwen had hij liefgehad en vele vrouwen hadden hem begeerd. Maar Cremer had eeuwige trouw beloofd aan de 'Vrijheid' en voor alle vrouwen bleek dat woord te hoog in zijn vaandel. Zou hij ooit weer een vaste vrouw willen dan moest dat een Hongaarse zijn, wereldberoemd om haar schoonheid en temperament.' Een Hongaarse werd het dus, Rodina Szomorkay, de mooiste aller vrouwen, driemaal jonger dan hij. Hij zou haar meenemen naar Enschede. 'Hij zag zichzelf al wandelen op straat, nagestaard door de mensen die achter zijn rug fluisterden.'
En op een avond in Budapest: 'Terwijl de zigeunerkapel virtuoos de sterren van de hemel speelde, waardoor tranen achter vele ogen welden en melancholie bezit nam, van de ziel, terwijl de kelner een nieuwe fles witte wijn in het ijs van de koeler stak, keken zij in elkaars ogen en dronken op elkaars geluk. De ontdekkingsreiziger vroeg haar zijn vrouw te worden.' Ondanks het verzet van haar familie trok Rodina twee jaar later naar Holland ('Het brood zal je weer naar huis lokken' riepen ze haar na in de koude nacht). En op 20 april 1940, de verjaardag van Hitler, werd Cremer een zoon geboren. Senior was alweer even op reis, maar conform zijn wens werd de zoon Jan genoemd. Het kind was met de helm geboren wat hem onkwetsbaar zou maken voor kogels, een nuttige eigenschap voor de komende jaren.
De oorlog bereikte Enschede al snel en de om zijn eigenzinnig gedrag toch al weinige populaire Cremer Sr wekte het misnoegen van de nieuwe autoriteiten door in zijn stamcafé NSB-ers te schofferen en zijn kippen Adolf te noemen en zijn haan Heinrich. Hij kreeg meldingsplicht en werd in het najaar van '42 door een WA-gang te pakken genomen. Hij overleed aan de opgelopen steekwonden.
citaat uit: - Recensie van Hans Vervoort in NRC-Handelsblad, 24-02-1984 van Jan Cremer - De Hunnen (1984)

Gezin 1

Huwelijkspartner: Rózsa Csordás Szomorkay Wendl geb. 14 Nov 1917 overl. 8 Feb 2001
Huwelijk: XXXX onbekend
Kinderen:
  Jan Cremer Male geb. 20 Apr 1940

Gezin 2

Huwelijkspartner: Margaretha Elisabeth Smit geb. 4 OKT 1883 overl. 27 Feb 1950
Huwelijk: 3 Jan 1901 Amsterdam
Scheiding: 16 Juni 1920 Almelo
Kinderen:
  Jan Pieter Cremer Male geb. 7 MEI 1901
  Johanna Jacomina Cremer Male geb. 18 Aug 1914