Hermanus Joannes Maria Walenkamp
| Geslacht: | Man | |
| Vader: | Cornelis Hermanus Maria Walenkamp | |
| Moeder: | Agatha Anna Weber | |
| Geboren: | 11 Dec 1872 | Weesp |
| Overleden: | 24 Sept 1933 | Zandvoort |
| Beroep: | architect en grafisch ontwerper | |
| Aantekeningen: | Hermanus Johannes Maria Walenkamp werd in 1871 in Weesp geboren. In de jaren 1887-1889 kreeg hij zijn opleiding aan de Kunstnijverheidsschool Quellinus in Amsterdam. Deze school werd opgericht op initiatief van P.J.H. Cuypers, die bij de bouw van het Rijksmuseum had gemerkt dat het opleidingsniveau van de Nederlandse ambachtslieden te laag was om zijn ideeën te kunnen uitvoeren. Walenkamp leerde de praktijk kennen op het bureau van P.J.H. Cuypers, waar hij als tekenaar werkte. Op dit bureau kwam Walenkamp in contact met K.P.C. de Bazel en J.L.M. Lauweriks. In 1890 werd Walenkamp buitengewoon lid van de Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst en in 1891 werd hij tezamen met Lauweriks gewoon lid van het Genootschap Architectura et Amicitia in Amsterdam.(1) Tekenaar, architect en docent Bij Cuypers leerde Walenkamp nauwkeurige presentatietekeningen te maken. Hij was later ook werkzaam op de bureaus van Salm en Berlage. Walenkamp nam vaak deel aan prijsvragen en kreeg mede hierdoor bekendheid als maker van fraaie, vaak in kleur uitgevoerde presentatietekeningen. Bekend is onder andere zijn prijsvraagontwerp voor een Algemeen Bibliotheekgebouw uit 1895. Voor Berlage maakte hij in 1901 de presentatietekeningen van de Koopmansbeurs in Amsterdam. Ook tekende hij veel grafische ontwerpen, zowel voor prijsvragen alsook in opdracht. Vooral in de periode tussen 1890 en 1910 nam Walenkamp veelvuldig deel aan prijsvragen voor grafische ontwerpen. Hij tekende onder andere affiches, diploma's en titelpagina's en omslagen voor tijdschriften. De symboliek in zijn vroege ontwerpen werd door de jury's vaak als te christelijk ervaren. Een ontwerp voor een affiche voor een tentoonstelling van Architectura et Amicitia kreeg bijvoorbeeld het motto 'Roeping' mee. Het oeuvre van Walenkamp heeft een bescheiden omvang en de uitgevoerde gebouwen zijn voornamelijk in Amsterdam te vinden. De meeste bekendheid kreeg de Zaanhof, een woningbouwcomplex volgens het principe van de hofbouw. De woningblokken omsloten hierbij een binnenterrein met plantsoenen en grasvelden. De ruime opzet met een groen binnenterrein was een alternatief voor de traditionele langgerekte blokken met diepe woningen. Het principe van de hofbebouwing was enkele jaren eerder in Arnhem toegepast in de Van Verschuerbuurt (architecten De Roos en Overeijnder, stedenbouwkundig ontwerp W.F.C. Schaap). In de periode 1897-1904 gaf Walenkamp tezamen met J.L.M. Lauweriks en K.P.C. de Bazel cursussen in het ontwerpen van ornament op basis van wiskundige schema's. Deze cursussen gingen uit van de Vahâna-loge in Amsterdam. Walenkamp speelde verder een belangrijke rol als leraar aan de Kunstnijverheidsschool in Haarlem. Ook vervulde hij verschillende functies in het Genootschap Architectura et Amicitia, waarvan hij bestuurslid was. Hij was redactielid van het tijdschrift Architectura en korte tijd ook hoofdredacteur. Architectuuropvatting Het eerste architectonische ontwerp van Walenkamp dateert uit 1895. In juli van dat jaar schreef Architectura et Amicitia een prijsvraag uit voor een Algemeen Bibliotheekgebouw. Bij de uitwerking van zijn plan besteedde Walenkamp zoveel aandacht aan de bouwvolumes en de gevels dat hij de plattegronden niet op tijd klaar had. Hoewel hij met zijn plan niet kon medingen naar de prijs, werden de tekeningen later wel gepubliceerd. Walenkamp combineerde in het imposante complex de negentiende-eeuwse 'rondbogenstijl' met Babylomische en Egyptische elementen. De strakke geometrische volumes met grote baksteenvlakken waren voor die tijd opvallend modern. Het ontwerp was door deze stilistische vernieuwing ongetwijfeld van grote invloed op de architectuur van de Koopmansbeurs van Berlage in Amsterdam. Daar stond tegenover dat de streng symmetrisch opzet eerder behoudend was, in de traditie van de Ecole des Beaux-Arts, die in Nederland bekendstond als bolwerk van Antirationalisme.(2) Na dit belangrijke en invloedrijke begin bleef de architectonische ontwikkeling van Walenkamp steken. Steeds weer nam hij deel aan prijsvragen en ontwierp hij monumentale gebouwen die niet werden uitgevoerd, onder andere voor een Koninklijk Paleis en voor het Vredespaleis. Zijn grootste probleem was de opvatting van symboliek en hoe deze in architectuur tot uiting moest worden gebracht. Voor Walenkamp grootse, monumentale bouwkunst verbonden met enorme afmetingen. Alleen zo wist hij zijn opvattingen over symboliek te verwezenlijken. Uiteindelijk is geen van zijn grootse plannen uitgevoerd. Het bekendste gebouwde werk van Walenkamp is ongetwijfeld de eerdergenoemde Zaanhof uit 1916. Dit woningbouwcomplex heeft echter niet zozeer vanwege de stijl van belang, alswel vanwege de moderne opzet. Als vernieuwer in de Nederlandse architectuur heeft Walenkamp vooral invloed gehad door zijn invloed op Berlage en door zijn rol in het bouwkunstonderwijs en in Architectura et Amicitia. Hij overleed in 1933 te Zandvoort. Noten 1. Deze biografie is grotendeels gebaseerd op M. Bock, Architectura. Nederlandse architectuur 1893-1918, Amsterdam 1975, p. 51-70. 2. A. van der Woud, Waarheid en karakter. Het debat over de bouwkunst 1840-1900, Rotterdam 1997, p. 373. Nevenactiviteiten: J.H. Leliman Prijsvraag/jurylid/1912;Nationale Bouwkundige Studieprijsvraag 'landelijke woning' uitgeschreven door de Vereeniging van Nederlandsche Baksteenfabrikanten/jurylid/1912;Eere-prijsvraag der Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst/jurylid/1902;Bestuur Architectura et Amicitia/eerste secretaris/1901;Bestuur Architectura et Amicitia/tweede secretaris/1902-1907;Redactie Architectura/lid/1902-1907;Redactie Architectura/hoofdredacteur/1904;Commissie tot onderzoek naar de mogelijkheid van invoering van wettelijke bekwaamheidsakten voor technici/lid/1907;Examencommissie Bouwkundig Opzichter en Teekenaar, Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst/lid/1908;Prijsvraag voor het reclamebiljet van de ENTOS/jurylid/1912;Kunstnijverheidsschool Haarlem/laraar/1902-1912;Commissie voor de Erfpachtterreinen Amsterdam/lid/1904;Commissie voor beoordeling van de bouwplannen (Schoonheidscommissie) Amsterdam/lid/1905;Schoonheidscommissie Amsterdam/lid/1913;Vahâna-cursus/docent/1897-1902 |
|
Gezin 1
| Huwelijkspartner: | Anna Petronella Esman | geb. 11 Dec 1872 overl. 31 Juli 1959 |
| Huwelijk: | 7 Juli 1898 | Elsene, België |